आपला पक्ष

भारतातील राजकीय पक्ष

राजकीय पक्ष म्हणजे काय ? 

राजकीय पक्ष म्हणजे एक समूह किंवा संघटना जी राजकारणात सक्रिय असून, सरकारच्या कार्यपद्धतीवर, धोरणांवर आणि समाजातील समस्यांवर आपली मते व्यक्त करते. सर्वात महत्वाचे म्हणजे सामान्य जनतेच्या हितासाठी काम करण्याचा उद्देश ठेवतो. सामान्य शब्दात, पक्षाची व्याख्या "सामान्य लोकांच्या हितासाठी सामान्य लोकांनी एकत्र येऊन उभारलेली संघटना म्हणजे पक्ष" अशी केली जाते. राजकीय पक्ष निवडणूकांमध्ये भाग घेतात आणि आपल्या सदस्यांच्या माध्यमातून सत्ता मिळवण्याचा प्रयत्न करतात. सामान्यतः, प्रत्येक राजकीय पक्षाची एक ठराविक विचारधारा, उद्दिष्टे आणि कार्यक्रम असतात, ज्यांच्या आधारे ते सामान्य जनतेशी संवाद साधतात आणि त्यांच्या आवडीनिवडींचे प्रतिनिधित्व करतात.

राष्ट्रीय पक्ष 

राष्ट्रीय राजकीय पक्ष म्हणजे एक असा राजकीय पक्ष जो संपूर्ण देशात सक्रिय असतो आणि ज्याची उपस्थिती विविध राज्यांमध्ये किंवा केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये असते. या पक्षाकडे निवडणुकांत महत्त्वपूर्ण प्रभाव असल्यास, तसेच त्यांच्या सदस्यांकडे एकापेक्षा अधिक राज्यांत प्रतिनिधित्व असल्यास, त्याला "राष्ट्रीय पक्ष" म्हणून मान्यता मिळते.

राष्ट्रीय पक्ष बनण्यासाठी आवश्यक पात्रता :

• पक्षाला लोकसभा निवडणुकांत कमीत कमी 4 राज्यांत (एकूण 543 स्थानांतर्गत)
•  2 टक्के जागांवर म्हणजेच 11 जागांवर विजय मिळवावा लागतो.
• 
  
• पक्षाला किमान 5 राज्यांमध्ये लोकसभेतील सदस्य (MP) असावे लागतात.
• 
  
• पक्षाच्या उमेदवारांच्या विजयी जागांची संख्या 5 टक्के किंवा त्याहून अधिक असावी लागते.
• 
  
• पक्षाची विचारधारा आणि कार्यपद्धती सामान्य जनतेच्या हितासाठी असावी लागते.

या मानकांचे पालन करणाऱ्या पक्षांना "राष्ट्रीय पक्ष" म्हणून मान्यता दिली जाते ज्यामुळे त्यांना विविध प्रकारच्या सुविधा आणि समर्थन मिळते.

राज्यस्तरीय पक्ष

राज्य स्तराचे पक्ष म्हणजे असे राजनैतिक पक्ष जे एका विशिष्ट राज्यात सक्रिय असतात आणि जे त्या राज्यात स्थानिक आणि प्रादेशिक मुद्द्यांवर लक्ष केंद्रित करतात. हे पक्ष राष्ट्रीय पातळीवर महत्त्वाचे असले तरी, त्यांची मुख्य ताकद आणि आधार त्यांच्या संबंधित राज्यांमध्ये असतो.

राज्यस्तरीय पक्ष बनण्यासाठी आवश्यक पात्रता :

•  कमीत कमी 6% मते मिळवणे.

• राज्य विधानसभेत किंवा स्थानिक स्वराज्य संस्थेत किमान 2 जागा मिळवणे.

• विशेषतः प्रादेशिक किंवा स्थानिक मुद्द्यांवर लक्ष केंद्रीत करणे.

• पक्षाने योग्यपणे निधी व्यवस्थापन करणे आवश्यक आहे.

या निकषांच्या आधारे, राज्य स्तराचे राजनैतिक पक्ष निवडले जातात आणि या पक्षांची स्थानिक राजकारणात महत्त्वपूर्ण भूमिका असते.