समचरणदृष्टि विटेवरी साजिरी । तेथें माझी हरी वृत्ति राहो | संत तुकाराम महाराज गाथा -अभंग पहिला | संत तुकाराम महाराज -अभंग – १

 

संत तुकाराम महाराज गाथा -अभंग पहिला 

समचरणदृष्टि विटेवरी साजिरी -संत तुकाराम महाराज -अभंग – १

समचरणदृष्टि विटेवरी साजिरी ।
तेथें माझी हरी वृत्ति राहो ॥१॥
आणीक न लगे मायिक पदार्थ ।
तेथें माझें आर्त्त नको देवा ॥ध्रु.॥
ब्रम्हादिक पदें दुःखाची शिराणी ।
तेथें दुश्चिंत झणी जडों देसी ॥२॥
तुका म्हणे त्याचें कळलें आम्हां वर्म ।
जे जे कर्मधर्म नाशवंत ॥३॥

शब्दार्थ -  

समचरणदृष्टि-समानतेच्या दृष्टीकोनातून बघणे किंवा सर्वांसाठी एकसमान धोरण ठेवणे.
साजिरी-"सुंदर, साजरी" किंवा "सुशोभित" असा होतो.
आर्त्त-"वेदना", "दुःख", "विवशता", किंवा "हळहळ" अशा अर्थाने वापरला जातो. जेव्हा एखादी व्यक्ती शारीरिक किंवा मानसिक वेदना, ताण किंवा अत्यंत दुःख अनुभवत असते, तेव्हा तिला "आर्त्त" असे म्हटले जाते.
शिराणी-"साखर, गूळ किंवा तत्सम पदार्थ घातलेले पाणी" या अर्थाने वापरला जातो. शिराणी साधारणपणे धार्मिक किंवा पारंपारिक प्रसंगी गोड म्हणून देण्यात येते.
दुश्चिंत-"वाईट किंवा नकारात्मक विचार" किंवा "खराब चिंता" असा अर्थ दर्शवतो. दुश्चिंत म्हणजे अशा चिंता किंवा काळजी ज्या मनाला त्रासदायक असतात आणि ज्यामुळे मन अस्वस्थ होते.
झणी-"क्षणभरात", "अचानक", किंवा "झटक्यात" असा अर्थ व्यक्त करतो. एखादी गोष्ट अतिशय वेगाने किंवा अचानक घडते तेव्हा "झणी" हा शब्द वापरला जातो. उदाहरणार्थ, "तो झणी निघून गेला" म्हणजे "तो अचानक निघून गेला".
वर्म-"आघात" किंवा "घातक प्रभाव" असा आहे. हा शब्द सामान्यतः "वर्म" म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या विशेष प्रकारच्या आघातासाठी वापरला जातो, जो सामान्यतः जखम, दुखापत, किंवा अन्य गंभीर परिस्थितीत वापरला जातो.

भावार्थ -  

समचरणदृष्टि विटेवरी साजिरी ।
तेथें माझी हरी वृत्ति राहो ॥१॥

हे हरी, तुमचे चरण विटेवर सम आहेत, तुमची दृष्टीही सम आहे आणि अशा तुमच्या साजर्‍या रूपावर माझी वृत्ती स्थिर राहो.या ओळीत भगवान श्रीकृष्ण किंवा हरीची स्तुती केली जात आहे. सम म्हणजे समसमान किंवा समान, ज्यामध्ये हरीच्या चरणांचे महत्व आणि त्यांची दृष्टी यांची तुलना केली जाते. हे आपल्या भावनांचा आणि भक्तीचा एक सुंदर प्रदर्शन आहे, ज्यामध्ये भक्त हरीच्या रूपावर मनन करत आहे आणि त्याच्याकडे एकाग्रतेसाठी प्रार्थना करतो.

आणीक न लगे मायिक पदार्थ ।
तेथें माझें आर्त्त नको देवा ॥ध्रु.॥

देवा, या व्यतिरिक्त मला कोणतेही मायिक पदार्थ म्हणजे मायेने व्यापलेले पदार्थ नको, व त्या ठिकाणी माझी तृष्णा-इच्छा देखील राहू देऊ नका.या ओळीत भक्ताने भगवानकडे प्रार्थना केली आहे की त्याला भौतिक, मायिक वस्त्रांची आणि इच्छांची वंचना व्हावी. म्हणजे, भक्त देवाच्या प्रेमात आणि भक्ति मध्ये स्थिर राहू इच्छितो आणि तिथे भौतिक गोष्टींची किंवा इच्छांची गती नको.ही एक आध्यात्मिक प्रार्थना आहे, ज्यामध्ये भक्ताने देवा कडून पूर्णता, शांति आणि दिव्य अनुभवाची अपेक्षा केली आहे.

ब्रम्हादिक पदें दुःखाची शिराणी ।
तेथें दुश्चिंत झणी जडों देसी ॥२॥

देवा, ब्रह्मादिक पदे व या सारखे पदे उच्च ठिकाणी माझे मन जडू देऊ नको, कारण ते पद म्हणजे एक प्रकारची दुःखाची शीराणीचा आहे.या ओळीत भक्ताने देवाला प्रार्थना केली आहे की त्याला ब्रह्म आणि इतर उच्च पदे मिळवण्याची इच्छा नको, कारण ती पदे दुःख आणि वेदना अनुभवण्याच्या स्वरूपाची आहेत."दुःखाची शीराणी" म्हणजे दुःखाची भावना किंवा अवस्था, जी जीवनात असू शकते. भक्ताची ही प्रार्थना दर्शवते की त्याला भौतिक किंवा आध्यात्मिक उच्चतेची आकांक्षा नको आहे, आणि तो फक्त आत्मिक शांती आणि स्थिरता शोधतो.या प्रकारे, भक्त देवाच्या प्रेमात आणि सहवासात स्थिर राहू इच्छितो, ज्यामुळे त्याला दुःखाच्या अनुभवांपासून दूर राहता येईल.

तुका म्हणे त्याचें कळलें आम्हां वर्म ।
जे जे कर्मधर्म नाशवंत ॥३॥

तुकाराम महाराज म्हणतात: देवा, जे जे काही कर्म धर्म आहे त्याचे वर्म आता आम्हाला समजले आहे, ते म्हणजे असे की हे सर्वकाही नाशिवंत आहे.या ओळीत तुकाराम महाराज सांगत आहेत की त्यांनी कर्म आणि धर्माचे अर्थ समजून घेतले आहेत, आणि या समजामुळे त्यांना कळले आहे की भौतिक जगातील सर्व गोष्टी नाशिवंत आहेत.तेव्हा त्यांना त्या नाशिवंत गोष्टींवर आसक्ती ठेवण्यात अर्थ नाही, तर त्या पलीकडे म्हणजे आध्यात्मिक ज्ञान आणि शाश्वत सत्याकडे लक्ष देण्याची आवश्यकता आहे. यामुळे त्यांना आंतरिक शांती आणि ज्ञान प्राप्त होईल, जे भौतिक वस्त्रांपेक्षा अधिक महत्वाचे आहे.

हे हरी, तुमचे चरण विटेवर समान आहेत, तुमची दृष्टीही सम आहे, आणि अशा तुमच्या दिव्य रूपावर माझी  मनस्थिती स्थिर राहो.

आणि देवा, या व्यतिरिक्त मला कोणतेही मायिक पदार्थ, म्हणजे मायेने व्यापलेले वस्त्र नकोत, व त्या ठिकाणी माझी तृष्णा किंवा इच्छा राहू देऊ नका.

हे देवा, ब्रह्मादिक पदे आणि अशा प्रकारची अन्य उच्च पदे माझ्या मनाला जडू देऊ नका, कारण ती पदे दुःखाची शीराणी आहेत.

तुकाराम महाराज यांच्यानुसार, देवा, जे काही कर्म आणि धर्म आहे, त्याचे सार आम्हाला आता समजले आहे, ते म्हणजे हे सर्व काही नाशिवंत आहे.

keywords -

Samacharanadrishti vitevari saajiri.  lyrics
Tethe maajhi Hari vritti raaho.॥1॥
Aanik na lage maayik padarth.
Tethe maajhe aartta nako deva.॥Dhru.॥
Brahmaadik pade dukhachi shiraanee.
Tethe duschint zhani jadoon deshi.॥2॥
Tuka mhane tyachen kalle aamha varma.
Je je karmadharm naashivant.॥3॥

• संत तुकाराम महाराज
• गाथा
• अभंग
• समचरणदृष्टि
• साजिरी
• आर्त्त
• मायिक पदार्थ
• दुश्चिंत
• शिराणी
• कर्मधर्म
• नाशवंत
• भक्ती
• प्रार्थना
• ब्रह्मादिक पदे
• दुःख
• शांति
• abhang  lyrics

• Saint Tukaram Maharaj  lyrics
• Gatha
• Abhang
• Equal Vision
• Beautiful
• Suffering
• Material Objects
• Negative Thoughts
• Sweet Drink
• Action and Duty
• Transient
• Devotion
• Prayer
• Brahma and Other Positions
• Suffering
• Peace